نقد اخلاق، جنسیت و تغییر مرزهای فاعل اخلاقی

نویسنده

  • مریم نصراصفهانی دکتری فلسفه، عضو گروه مطالعات زنان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

فلسفه اخلاق از زمان افلاطون و ارسطو تا چند دهه پیش نه فقط ساخته فلاسفه مرد بوده که متناسبِ مخاطب مرد هم پرداخته‌ می‌شده است. در دهه‌های اخیر زنان فیلسوف در حوزه‌های گوناگون فلسفه اخلاق قلم زده‌اند. برخی به اخلاق فضیلت-بنیاد جان تازه‌ای بخشیده‌اند؛ برخی اخلاق مراقبت-بنیاد را پرورانده‌اند و برخی مانند فمینیست‌های رادیکال از اخلاق عشق سخن گفته‌اند. گرچه این متفکران همگی به یک نحله فکری تعلق ندارند، اما از نوشته‌های آنان آوای مشترکی به گوش می‌رسد که  با جریان غالب در فلسفه اخلاق متفاوت است. این مقاله به بررسی این صدایِ متفاوتِ مشترک پرداخته‌ و نشان داده است که این متفکران، در تقاضا برای به رسمیت شناختن عواطف و روابط انسانی در فلسفه اخلاق متفق هستند. با به رسمیت شناختن عواطف و روابط، مفهوم خودآیینی به چالش کشیده شده و مرزهای فاعل اخلاقی از درون و بیرون تغییر می‌کند. خودِ اخلاقی نه تنها نسبت به اعمال جوارحی که نسبت به حالات درونی خود نیز اخلاقاً مسئول بوده و باز مسئولیت اخلاقی متفاوتی نسبت به دیگرانِ نزدیک خود خواهد داشت. ورود نگاه جنسیتی به اخلاق در نهایت همیشه به دنبال واگرایی ذاتگرایانه نیست که پیشنهاداتی برای دستیابی به همگرایی دارد که در این مقاله بررسی شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی تغییر جنسیت

زمینه: مساله تغییر جنسیت یکی از مسائل بحث برانگیز دنیای امروز است، به‌طوری که کشورها، ادیان و نظام‌های حقوقی مختلف جهان رویکردهای متفاوتی نسبت به آن دارند. دین اسلام و به‌ویژه مذهب شیعه این موضوع را به‌طور کامل مورد بررسی قرار داده و عمل تغییر جنسیت را با رعایت الزامات و شرایط خاص مجاز می‌داند. همینطور وضعیت فرد را بعد از انجام اعمال تغییر جنسیت تا حدود زیادی روشن ساخته است. با این حال افراد زی...

متن کامل

مرزهای اخلاقی بازار بررسی و نقد کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید»

مایکل سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌‌توان خرید؟مرزهای اخلاقی بازار» به نقد سیاست‌‌های نئولیبرال می‌‌پردازد که عموما از دهه 70 در بسیاری از کشورهای جهان پیشنهاد و اجرا شد. نویسنده در کتاب «آنچه با پول نمی‌‌توان خرید» به نقد وضعیتی پرداخته که در آن سیطره یافتن سیاست‌‌های نئولیبرال باعث کالایی شدن و پولی شدن فزاینده روابط اجتماعی شده است؛ نویسنده نشان می‌‌دهد که چگونه روزمره‌‌ترین و پیش پا افتاده‌...

متن کامل

جنسیت و «اخلاق مراقبت»

امروزه نظریه اخلاق مراقبت، به مثابه بدیلی برای نظریه های اخلاقی سنتی که مردسالار قلمداد می شود، از سوی برخی فمینیست ها ارائه شده است. خانم کَرول گیلیگان روش کولبرگ را در رشد قضاوت اخلاقی کودکان به کار گرفت و به نظریه ای در اخلاق رسید که آن را «اخلاق مراقبت» (ethics of care) نامید. یافته های وی بعدها به دست فیلسوفان و متفکران زن فمینیست تکمیل شد و به صورت نظریه ای اخلاقی در برابر نظریات رایج غرب ...

متن کامل

بررسی و نقد نظریۀ اخلاقی برگسون و مبانی آن با تأکید بر نقد اخلاق تکلیف‌محور کانت

از سرآغاز تفکر فلسفی تا ظهور کانت،‌‌ قوۀ عقل نظری، بنیاد قوۀ عقل عملی لحاظ شده است. از جمله فیلسوفان صاحب نظر و تأثیرگذار غرب ـ در حوزۀ عقل عملی و اخلاق‌‌ ـ هانری برگسون فرانسوی است. در نظام فکری برگسون‌‌، با تغییر معنای ادراک به‌عنوان نخستین ثمرۀ کنش و واکنش، ایماژ انسان با عالم خارج‌‌، عمل و قوۀ عقل عملی بر نظر‌ورزیْ تقدم می‌یابد و نتیجۀ این چرخش مبنایی‌‌، در اخلاق برگسون نمایان می‌گردد. با تو...

متن کامل

تأثیر جنسیت در اخلاق از نگاه فمینیسم و اسلام (با نگاه تأثیر بر سلامت اخلاقی)

Bioethics is an interdisciplinary course which includes public health. The public health is a general concept dealing with ethical, spiritual, cognitive, and physical issues. Ethical health is part of bioethics. This paper analyses the discourse between feminism and Islam regarding the influence of gender on ethics. Considering influence or lack of effect of gender on ethics is the most importa...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 2

صفحات  105- 123

تاریخ انتشار 2016-10-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023